25 augustus 2020

In gesprek met Anne Jochum de Vries

Anne Jochum de Vries begon op 1 maart 2015 als directeur van Sport Fryslân. Daarvoor was hij strategisch adviseur bij ingenieursbureau Antea Group (voorheen Oranjewoud). Tussen 2006 en 2009 was hij wethouder in de voormalige gemeente Boarnsterhim. Het besturen zit Anne Jochum in het bloed, naast zijn werkzame bestaan is hij ook voorzitter van de Slachtemarathon en was hij dat van de Fryske Olympiade. Sport Fryslân is één van de organisaties waar Doarpswurk samen mee werkt. Het werd dus tijd om eens wat meer te weten te komen over deze organisatie. Ik bel daarom met directeur Anne Jochum.

Voor de mensen die het niet weten, wat voor organisatie is Sport Fryslân?
‘Sport Fryslân is een stichting zonder winstoogmerk en bestaat al meer dan 35 jaar. Sport Fryslân is voortgekomen uit de Fryske Sportraad, het Sportcentrum en Stichting Sporttechnisch Kader, die zo’n 35 jaar geleden samengevoegd zijn tot Sport Fryslân. Onze opdracht is om mensen te stimuleren in beweging te komen door te gaan sporten, zodat de Friezen gezond blijven. Bewegen draagt daaraan bij.’

‘Heel veel Friezen sporten vanuit zichzelf, dat zit een beetje in onze aard’ vertelt Anne Jochum aan de telefoon. ‘Maar er zijn ook heel veel Friezen die niet meedoen, zijn afgehaakt of niet mee kunnen doen. Juist die groepen zoeken we als Sport Fryslân op, om te kijken hoe we bij deze groepen het sportplezier weer terug krijgen. Mensen gaan dan niet alleen weer bewegen, maar ontmoeten ook nieuwe mensen en dat alles bij elkaar draagt enorm bij aan vitaliteit en dus je gezondheid.’

Hoe bereik je die groep die is afgehaakt of niet kan sporten?
‘Dat doen we aan de ene kant door sportverenigingen te ondersteunen zodat zij zo goed mogelijk hun taken kunnen uitvoeren. We ondersteunen bij het opzetten van goed verenigingsbeleid, het werven van genoeg vrijwilligers en door cursussen aan het technisch kader te bieden. Op die manier, door het ondersteunen van sportverenigingen, dragen we bij aan een gezond sportklimaat, een plek waar mensen veilig kunnen sporten en bewegen.’

‘Aan de andere kant wordt Sport Fryslân gevraagd door gemeentes om het sportstimuleringsbeleid uit te voeren en dat doen we door het inzetten van beweegteams met buurtsportcoaches. De buurtsportcoaches organiseren activiteiten in jouw buurt of dorp, zodat mensen weer kennis maken met sport en misschien weer aanhaken. Meer beweging leidt tot meer conditie en een gezonder en fitter gevoel, maar ook meer zekerheid.’

Het spreekwoord ‘jonge geleerd is oud gedaan’ geldt ook voor sport legt Anne Jochum uit: ‘door een school een vakleerkracht aan te bieden verbetert het beweegonderwijs. De jeugd is de basis voor een nieuwe gezonde en bewuste generatie.’ Met vakleerkrachten verbetert Sport Fryslân de kwaliteit van het bewegingsonderwijs op basisscholen. De motorische vaardigheden van onze kinderen verslechteren en dat proces moet gestopt worden! Op dit moment zet Sport Fryslân al meer dan 60 vakleerkrachten in op Friese basisscholen en daarmee worden ongeveer 40.000 kinderen bereikt. Maar er is niet alleen aandacht voor de jeugd, ook voor de ouders. ‘Er wordt contact gezocht met de ouders van kinderen die beweegonderwijs volgen om hen te stimuleren ook in beweging te komen.’ En als geld de reden is waarom kinderen niet kunnen sporten dan zet Sport Fryslân het Jeugdfonds Sport in en wordt de contributie uit dat fonds betaald. Jaarlijks helpt het jeugdfonds in Fryslân bijna 3000 kinderen om te kunnen sporten. Kinderen die op die manier weer aanhaken en niet aan de zijlijn blijven staan. En dát is waar het Anne Jochum om gaat, dat is wat raakt, ongelijke kansen, ongelijke verdeling. Meedoen, plezier en gelijkwaardigheid zijn belangrijke drijfveren binnen Sport Fryslân.

‘Een andere doelgroep zijn de ouderen. We weten dat ouderen te weinig bewegen, terwijl op hogere leeftijd het juist belangrijk is om in beweging te blijven. Samen met de gemeente proberen we deze groep met projecten te bereiken, zodat ze weer in beweging komen, maar daarnaast ook om weer in contact te komen met mensen. Eenzaamheid neemt toe in onze maatschappij en het heeft een grote impact op je geestelijke en fysieke gezondheid. Op deze manier proberen wij als Sport Fryslân een bijdrage te leveren aan een vitale mienskip, om allemaal wat langer gezond te blijven en misschien ook wel wat ouder te worden. Fryslân als Blue Zone, een prachtig initiatief!’.

Een initiatief als de Blue Zone is ongelooflijk belangrijk benadrukt Anne Jochum, want: ‘Er zit vergrijzing en krimp aan te komen en dat heeft gevolgen voor de leefbaarheid in onze dorpen, kernen en wijken. Over 25 jaar is 30% 65-plus en zijn er bijvoorbeeld meer ouderen dan jongeren binnen sportverenigingen. Als Sport Fryslân zijn we bezig om te kijken wat dat van een vereniging vraagt en hoe we daarop kunnen anticiperen.’
‘Het is een andere tijd, mensen willen tegenwoordig andere dingen. Het is zaak om daarop in te spelen. Als mensen bijvoorbeeld niet meer met 11 tegen 11 willen voetballen op een bepaalt tijdstip, dan moet je daar over nadenken. Misschien willen mensen wel 4 tegen 4 voetballen op een vrijdagavond. Of als mensen niet meer kunnen hardlopen, maar wel willen voetballen, waarom dan niet lopend voetballen? Zo houden we sporten in deze tijd aantrekkelijk voor een brede groep’, zegt Anne Jochum.

Er is een trend gaande dat mensen meer individuele sporten beoefenen dan collectieve. Er ontstaan meer fietsgroepen of wandelgroepen en die redden zichzelf. Op zich een hele positieve ontwikkeling. Deze sporters sluiten niet aan bij een sportvereniging en we zien daar ook nu al bij meerdere sporten een gestage terugloop in de ledenaantallen. Sportverenigingen moeten nadenken hoe zij leden kunnen behouden en deze ‘nieuwe’ sporters aan de vereniging kunnen binden. Een voorbeeld daarvan is volgens Anne Jochum een sportvereniging die een fietsgroep uit het dorp laat starten met een gezond ontbijt en die na afloop in de kantine met een hapje en drankje er bij nog even napraten.’ Of fitness voor ouders terwijl de kinderen met hun team aan het sporten zijn. Onze buurtsportcoaches helpen verenigingen op weg en ondersteunen bij de uitvoering.

Begint die verandering te komen?
‘Die verandering die is er al’, benadrukt Anne Jochum, samen met NOC*NSF, sportverenigingen en sportbonden komen we regelmatig bij elkaar om over dit soort zaken te spreken. Sport Fryslân vertaald het landelijke beleid naar de lokale situatie bij sportverenigingen.’
‘Onze rol is ook om vanuit onderzoek nieuwe kennis te verwerven en te verzamelen om van daaruit tot vernieuwing in onze projecten te komen. Dus steeds nadenken over hoe we in ons werk effectiever kunnen zijn met als doel meer impact te creëren, meer mensen in beweging te krijgen. Dat vraagt veel samenwerking, binnen het netwerk van Sport Fryslân, maar ook verbindingen maken buiten het netwerk om zo de krachten te bundelen. Vitaliteit, gezondheid, geluk gaat niet over één facet, het raakt veel elementen, het is een complexe materie. Samenwerking staat in Fryslân hoog op de agenda van veel organisaties, maar toch valt er op dit terrein nog steeds veel te winnen’.

‘Wat wel eens lastig is’ vertelt Anne Jochum, ‘is om de juiste focus te houden. Wat is onze directe taak en wat niet? Sportverenigingen bewust maken van verduurzaming vinden we bij Sport Fryslân erg belangrijk, maar draagt het direct bij aan vitale inwoners? Indirect zorgt het ervoor dat verenigingen kunnen blijven bestaan en er een breed en divers aanbod aan bewegen blijft en dan helpen we daar graag bij.’

Anne Jochum je bent inmiddels meer dan 5 jaar directeur van Sport Fryslân. Waarom wilde je graag directeur van Sport Fryslân worden?
‘Ik ben heel lang, op andere manieren, in de sport actief geweest zoals bijvoorbeeld bij de Slachtemarathon. Sport Fryslân is een projectorganisatie en wat is er nou mooier dan betekenisvol te kunnen zijn voor mensen? Wij maken mensen elke dag gelukkiger, blijer en er haken elke dag mensen aan die afgehaakt waren. We doen dat met collega’s die bruisen van energie, die kundig en enthousiast zijn en dat maakt mij elke dag trots. Daar leiding aan mogen geven vanuit die maatschappelijke opdracht, dan heb ik het gevoel dat ik waarde kan toevoegen.’

‘Het geeft mij elke dag voldoening. Een gehandicapte jongen belde met Sport Fryslân, hij wilde graag sporten. Wij hebben hem kennis laten maken met gehandicaptensporten. Deze jongen is uiteindelijk bij het boogschieten terecht gekomen en hij is enorm blij dat hij nu weer kan sporten, het geeft een andere waarde aan zijn leven, er weer toe doen én meedoen. Dan heb je echt een leven verandert. En dat gebeurt ook bij ouderen, kinderen, dat maakt een verschil voor de rest van hun leven. Dat is waarom ik dit werk met heel veel plezier doe.’

Wat zijn hoogtepunten in de afgelopen 5 jaar geweest voor Sport Fryslân?
‘In 2018 hebben we een heel bijzonder project uitgevoerd. Alle cultuursporten in Europa, de kleine sporten hebben we in Fryslân een podium geboden om deze sporten te laten zien en mensen elkaar te laten ontmoeten. Uit 20 landen zijn er sporters naar Fryslân gekomen en deze mensen hebben we laten overnachten bij Friese gastgezinnen. Op deze manier kwamen Italiaanse ‘kaasrollers’ in contact met Friese kaatsers en leerden mensen elkaar en elkaars sporten kennen. Een project dat we samen met zorgverzekering De Friesland en NOC*NSF hebben uitgevoerd, absoluut een hoogtepunt. Sport Fryslân moest zich enorm inspannen om zo’n stunt te kunnen doen, we hadden het nog nooit gedaan, maar we hebben als organisatie veel geleerd en er mooie herinneringen aan overgehouden’ vertelt Anne Jochum enthousiast.

‘Voor mij gaat het op dit moment om de verbinding tussen twee groepen binnen onze organisatie, de relatief nieuwe beweegteams met buurtcoaches en de groep adviseurs/specialisten binnen Sport Fryslân die al heel lang projecten opzetten om mensen in bewegen te brengen en om verenigingen en gemeenten met kennis te ondersteunen. Onze provinciale opdracht verbinden met de lokale uitvoering in gemeenten en daar winst uit halen voor Fryslân, dát is de uitdaging waar we met elkaar aan werken. We hebben al grote stappen gezet en dat maakt dat we veel meer mensen kunnen bereiken dat is ook zeker een hoogtepunt.’

De afgelopen maanden waren een lastige periode voor sportverenigingen. Hoe staan de zaken er nu voor bij sportverenigingen?
‘Onze rol was de afgelopen maanden die van een verzamelaar en doorgeefluik van informatie en kennis. We zorgden ervoor dat de sportverenigingen op de hoogte waren van de landelijke regelingen en de mogelijkheden die er waren. Sport Fryslân begeleidde en bood ondersteuning en probeerde alle landelijke informatie te vertalen naar de lokale verenigingen. We waren een gids voor de sportverenigingen, we hebben veel advies gegeven en verenigingen actief geholpen.’

‘Het is een heel onzekere tijd voor sportverenigingen. Maar het verenigingsleven dat zijn wij zelf, we zijn zelf de vrijwilligers van de vereniging. Verenigingen zijn heel creatief en proberen dingen met elkaar op te lossen. Je zet je schouders er onder met elkaar ook in deze corona. Het gaat dan om mensen die persoonlijk geld bij leggen om de club te redden, dat vind ik heel bijzonder.’

Anne Jochum heeft wel zorgen voor de toekomst, omdat hij denkt dat we nog lang niet af zijn van deze coronasituatie. ‘De sportverenigingen zitten eigenlijk alleen maar met vragen. De vereniging wil straks weer los het seizoen begint, maar hoe moet dat? Wat mag wel en wat mag niet? Dat is nog niet scherp. Gaan we dit met elkaar, Sport Fryslân, verenigingen en gemeenten, om te kijken hoe we het met z’n allen kunnen doen.

‘Ik zie het als onze taak om gemeenten te helpen. Ik zou graag een ‘ronde tafelgesprek’ organiseren voor het verenigingsleven om te kijken welke vragen er leven en hoe we met elkaar deze periode kunnen overbruggen. Hopelijk komt er snel een vaccin, maar tot dan hebben we ons te houden aan 1,5 meter. Maar ik heb grote bewondering voor het verenigingsleven, ondanks alle problemen hebben zich er doorheen geslagen, maar we zijn er nog lang niet.

En tot slot als directeur van Sport Fryslân moet je een voorliefde hebben voor sport, wat voor sport beoefen jezelf?
‘Ik heb mijn hele leven lang enthousiast gevoetbald, op het moment even niet. Ik loop nu hard en ben aan het fietsen met een groepje. Daarnaast ben ik een vervend watersporter en vind ik het leuk om met kinderen te sporten. Ik denk dat ik 3 a 4 keer per week aan het sporten ben om mezelf fit te houden’.

Tekst: Hendrik Tamsma
Foto: Sport Fryslân