Als we op een regenachtige avond het kaatsveld van Achlum oplopen zien we blije kinderen over het veld rennen. Nat van de regen, maar dat mag de pret niet drukken. Vaders, moeders en verzorgers kijken trots – vanonder de overkapping of een grote paraplu – naar hun spelende kroost. Het lijkt alsof het hele dorp op deze druilerige woensdagavond naar het kaatsveld is gekomen. We nemen plaats in de kantine waar secretaris van dorpsbelang Jetty Dijkstra meteen van wal steekt: ‘Mei leefberens falt en stiet alles foar doarpen, dat is ús haadtaak as doarpsbelang.’
Vraagbaak
Met de leefbaarheid in Achlum zit het wel goed. Het bruist in het dorp van de initiatieven. Het dorpshuis is onlangs verbouwd, het sportveld staat op het punt om aangepakt te worden en er zijn plannen voor nieuwe woningen. Het bestuur van dorpsbelang is goed gevuld. ‘It bestjoer bestiet aanst út acht bestjoersleden’, vertelt Jetty trots.
Met acht bestuursleden verkeert dorpsbelang Achlum in een luxepositie, weet ook Jetty. Maar ook met een stevig bestuur is het niet altijd makkelijk. ‘Je witte sels soms net goed wêr’t je begjinne moatte. Doarpswurk is tagonklik, je hawwe in fêste kontaktpersoan en mei ien telefoantsje wurde je al holpen. Doarpswurk hat in soad ekspertize yn ‘e hús op it mêd fan subsydzje, hoe’t je projektplannen meitsje, mar ek wêr’t je wêze moatte’, vertelt Jetty.
De ondersteuning reikt verder dan het helpen opzetten van een plan of het uitwerken van een idee. Juist de ondersteuning bij bestuurlijke taken is belangrijk volgens Jetty. ‘Ik kin mei alles telâne by Doarpswurk. Der feroaret safolle yn regeljouwing, wy sitte der as frijwilligers net yn. Wy binne ek mar minsken dy’t it der by dogge. Dat is dreech en dêrfoar hoege je ek net by in gemeente oan te klopjen. Dat binne wol hiele wichtige saken, want dy moatte gewoan goed regele wêze en dêr helpt Doarpswurk ús by troch gearkomsten en webinars te organisearjen.’
Los zand
‘As der gjin doarpshûs of doarpsbelang mear is, dan is it allegearre los sân en fan los sân kinst gjin huzen bouwe of minsken bine’, vertelt Lammert Dijkstra, penningmeester van Dorpsbelang Brantgum. Vroeger waren er in elk dorp een kerk, een school, een dokter en minimaal vijf verenigingen. Dat bond de gemeenschap, dat is nu niet meer het geval en daarom is het volgens Lammert zo belangrijk dat ondersteuning voor dorpshuizen en dorpsbelangen blijft behouden. ‘As stiper fan de leefberens fan doarpen is Doarpswurk in must. Elke frijwilliger, it wurd seit it al, docht it frijwillich. Profesjonele begelieding en advys is dêryn hiel wichtich.’
In Brantgum, Waaxens en Foudgum zaten ze op een dood spoor. Ze wisten niet meer welke richting het op moest, maar dat er iets moest gebeuren was duidelijk. Met behulp van Doarpswurk hebben de dorpen weer richting gekregen: ‘Wy binne der noch net, mar it jout rjochting. Wêr wolle wy hinne mei it doarp?’
Wegwijzer
Omgeven door stapels kloeke werken vragen we Dirk Hoogland, voorzitter van dorpshuis Piers’ Stee in Kimswerd, naar zijn mening. ‘Eén van de mooie dingen aan Doarpswurk is dat ze goed bereikbaar zijn. Eddy reageert altijd, zelfs als hij op vakantie is. We voelen ons daardoor gesteund’, vertelt Dirk. Piers’ Stee stond er zeven jaar geleden financieel niet goed voor. Inmiddels draait Piers’ Stee weer zwarte cijfers, maar dat ging niet zonder slag of stoot.
‘Doarpswurk is een echte wegwijzer, ze wijzen je de juiste weg’, vertelt Dirk terwijl een vrouw binnenkomt om een stapel nieuwe boeken uit te zoeken. ‘Het is fijn om een organisatie met goede relaties met de gemeente om hulp te kunnen vragen. Als dat allemaal zou verdwijnen dan kom je in een afhankelijkheidspositie. Het is dan maar net hoe de politieke wind waait.’
MFC Piers’ Stee is op dit moment druk bezig met het verduurzamen van het gebouw. Een grote opgave die bijna tweeënhalve ton kost. ‘Zonder de begeleiding, informatie en contacten van Doarpswurk hadden we dat niet voor elkaar gebokst. De toekomst en continuïteit van het dorpshuis is daarmee verzekerd’, vertelt Dirk.
Petitie
Als je het aan Jetty, Lammert of Dirk ligt gaat de bezuiniging van tafel. ‘Doarpswurk moat foar de langere termyn bliuwe, oft it yn dizze foarm moat is in twadde’, vertelt Lammert resoluut. Zo, moet Doarpswurk blijven voortbestaan, beaamt ook Dirk. ‘Het zijn vrijwilligers die dorpshuizen in Fryslân draaiende houden. Een onafhankelijke organisatie die deze vrijwilligers ondersteunt is erg belangrijk.’
In de afgelopen periode heeft Doarpswurk een intensieve lobby gevoerd. Een petitie met bijna 700 handtekeningen werd op 29 juni aangeboden aan de commissaris van de Koning. ‘De petysje jout wol oan dat der genôch draachflak is om Doarpswurk te behâlden. Ik ha besocht oer te bringen dat frijwilligers profesjonele stipe fertsjinje’, vertelt Lammert die de petitie overhandigde.
Een definitief besluit over de bezuiniging is over de verkiezingen van maart 2023 heen getild. Leefbaarheid is volgens Jetty, Dirk en Lammert wel degelijk een taak van de provincie. Het bestuursakkoord heet niet voor niets ‘Lok op 1’: ‘Wy drage alle dagen frijwillich by oan it lok fan Friezen.’
Tekst: Hendrik Tamsma
Foto’s: Hendrik Tamsma & Doarpswurk
