Het dorpshuis staat vol in de steigers en bouwvakkers lopen er in en uit. Er wordt hard gewerkt zodat het dorp hun dorpshuis zo snel mogelijk weer kan gebruiken. De bouwvakkers nemen de grote zaal aan de voorkant onder handen, daarom nemen we plaats in het achterste gedeelte van het dorpshuis. Er wordt alweer mondjesmaat gebruik gemaakt van het dorpshuis. ‘Wy hawwe even ticht west. Der moast skjinmakke wurde, want oeral siet roet op. In skjinmakbedriuw hat alles skjinmakke. It stonk oeral ferskriklik’, vertelt Saskia Tuinstra. Saskia is bestuurslid van het dorpshuis De Suderfinne en doet de communicatie. ‘Ik bin fuortendalik nei foaren drukt, sa fan Saskia dat kinsto wol. Omtinken is gewoan hiel goed, it treft ús allegear it hiele doarp.’
It wiene allegearre reade auto’s
Op de bewuste morgen lag Saskia nog in bed, want ze had een late dienst. ‘Ik waard belle om iets foar healwei tsienen. Op myn telefoan stie Remco. Remco? Wêrom bellet Remco my?’, vertelt Saskia. ‘De Suderfinne stiet yn ‘e brân! Ik bin fan bêd ôf stoot en haw in knal giel ANWB-joggingpak en klompen oanlutsen. Myn man wie ek frij en tegearre binne wy as in gek nei it doarpshûs flein.’
De brandweer was nog niet gearriveerd toen Saskia en haar man bij het dorpshuis aankwamen. Ze troffen een rokend dorpshuis aan, uit de pijp en het dak kwam allemaal rook. ‘Myn man hat in ademluchttraining folge, dus dy sei ik sjoch wol efkes. Hy die de doar iepen en der wie oeral reek. Doe ha we de brânwacht noch in kear belle. Dy wiene al ûnderweis.’ De brandweer heeft eerst geprobeerd om via de voordeur het pand binnen te gaan, maar dat was niet mogelijk door de rookontwikkeling. Via de nooduitgang is de brandweer naar binnen gegaan. ‘De brânwacht is de souder it Pypke opgien, mar dêr wie it al 250 graden. In binnenoanfal koene se net dwaan. Der kamen yn de tuskentiid hieltyd mear brânwachtweinen. It wiene hjir allegearre reade auto’s.’
De brandweer probeerde de brand te blussen, maar had niet genoeg druk. Een slangenwagen uit Heerenveen moest er aan te pas komen om daarmee water uit het Prinses Margrietkanaal op te pompen. ‘Je koene it doarp net mear yn, want de blusslangen leine dwers troch it doarp. In kraan hat it dak derôf helle en doe binne se begûn mei blussen. De reek kaam oeral wei, mar it wie noch hieltyd gjin útslaande brân. Stiest der by en foardat der echt wat bart wie it healwei ienen. Se koene neat dwaan, dat hawwe se wol útlein, mar dochs fielt dat hiel ûnmachtich.’
Brand meester
De brandweer had veel werk om de brand meester te worden. De mannen en vrouwen hebben tot half zeven ’s avonds werk gehad om de brand te blussen. Die avond zijn de besturen van het dorpshuis en jeugdsoos It Pypke bij elkaar gekomen bij één van de bestuursleden thuis. ‘It is fansels hiel heftich. It grypt jin bot oan. Wy hawwe byinoar west om te sjen hoe’t wy no fierder moasten. Dat wie hiel noflik. We ha nei de tiid noch efkes in bierke dronken om it in plakje te jaan.’
Het past niet bij de besturen om bij de pakken neer te gaan zitten. De volgende dag is het bestuur meteen om tafel gegaan met de verzekeraar om de boel in kaart te brengen. ‘Wy binne gelokkich goed fersekere. It mei werboud wurde sa’t it in minút foar de brân wie. Foar de ynboel krijst de deiwearde, mar dêrfoar kinst net alles ferfange’, vertelt Saskia. Het dorp kwam dan ook meteen in actie en zette diezelfde avond een crowdfundingsactie op voor de inboedel. De jeugd ging het dorp in om lege flessen in te zamelen en de Rotary organiseerde een benefiet concert. Het dorp haalde zo al ruim vijfentwintigduizend euro op.
Huwelijksmakelaar It Pypke
Het dorpshuis is eind februari voor een deel weer open. In de tussenliggende periode moesten de verenigingen uitwijken naar elders. Suwâld en omgeving opende ruimhartig haar deuren voor de ‘dakloze’ verenigingen. ‘Der wiene allegearre minsken út de omkriten dy’t har melde en romte oanbeaën. Dat wie hiel fijn. De muzykferiening oefene yn it tjserkegbou yn Tytsjerk. De biljerters giene nei It Trefpunt yn Hurdegaryp. De skeakers en dammers binne tydlik nei it doarpshûs fan Tytsjerk gien en it Shantykoar is hjir yn it tsjerkegebou bedare. Doe’t wy se ein febrewaris bellen dat we wer iepen giene, woene se allegear graach wer weromkomme’, vertelt Saskia blij.
Voor de brand was het dorpshuisbestuur bezig met een architect om het dorpshuis te verbouwen en verduurzamen. Uitvoering aan de plannen slaagde niet, veertien dagen later brandde het pand af. Er is nog gediscussieerd over het nieuwbouwen of verbouwen van het pand, maar de keuze was snel gemaakt. Jeugdsoos It Pypke is echt een begrip in Suwâld en omgeving. Menig Suwâldster heeft zijn of haar levenspartner daar ontmoet, het was daarom ondenkbaar om iets nieuws te bouwen. Ook Saskia trof haar man in It Pypke: ‘Ik bin yn 1985 Jan hjir tsjinkaam en sa binne der yn it doarp in hiel soad stellen dy’t elkoar hjir troffen hawwe.’
Dorpshuis herrijst uit as
Van sloop was geen sprake. ‘It is in karakteristyk pân, dêr ’t in soad histoarje leit. Dêr komt by dat as je geane ferbouwe je mei fergunningen sit en dan binne je al gau jierren fierder’. De plannen van voor de brand zijn weer opgepakt en aangepast. De wensen van de verenigingen zijn daarin meegenomen en de komende tijd wordt het dorpshuis herbouwd. ‘De flieren en muorren wurde better isolearre. De grutte ruten yn de grutte seal wurde ferbettere, sadat it der net mear sa waarm is yn de simmer en der komt in noch grouwer dak op’, vertelt Saskia trots.
Voor het dak was toch nog een vergunning nodig, maar de gemeente heeft dat versneld zodat het dorpshuis door kon. ‘De gemeente wurket hiel goed mei. Wy hawwe ek mei de wethâlder praat en de boargemaster wie der ek by de brân en it benefyt konsert. Wy hawwe út de gemeente wei ien oansprekpunt krigen om de lyntsjes koart te hâlden.’
Als we Saskia tot slot vragen wanneer ze denkt dat het dorpshuis weer helemaal open is zucht ze eens diep. ‘Ik ha gjin idee. It hat in skoftke stilstien. Hooplik is it earste part klear foar de boufak, mar as it boubedriuw klear is moat it ek allegear noch ynrjochte wurde. Sels tink ik dat it takom jier wurdt.’ Het betekent niet dat het dorpshuis niet open is, zodra het voorste gedeelte af is, gaan de bouwvakkers met het achterste deel aan de slag. De dorpshuisactiviteiten verhuizen dan naar de grote zaal en de zolder. Zodat er in de toekomst nog heel veel herinneringen en wie weet nieuwe liefdes mogen opbloeien in jeugdsoos It Pypke.
Tekst & foto’s: Hendrik Tamsma
