Als we door de deuren van dorpshuis ’t Bynt in Boornbergum stappen, worden we enthousiast begroet door beheerder Jan Rienstra. Hij is net klaar met het dweilen van de gang. ‘We ha moarn in feestje, dan moat alles wol efkes netsjes’. Trots leidt Jan ons door ‘zijn’ dorpshuis, alles staat er piekfijn bij. We nemen plaats in het ‘café’, waar Lút Hoekstra van MFC De Gearrin uit Oudega (Sm) zich bij ons voegt. Als de koffie dampend voor ons staat, steken de mannen van wal.
‘Wy binne yn 2008 úteinset mei ûnderling oerlis. Dat wie wat in los-fêst oerlis. Alle bûtendoarpen fan Smellingerlân wienen dêr al by belutsen’, vertelt Jan enthousiast. Na vijf jaar hebben de samenwerkende dorpshuizen officieel een stichting opgericht. ‘Ferline jier bestie de stifting tsien jier. We ha it net echt fierd. Ien stjoerde in foto fan it earste bestjoer troch, dat wie it. Wy binne net sa fan op ‘e foargrûn komme’.
‘Earst ferkearing’
De federatie liet het jubeljaar stilletjes aan haar voorbijgaan. Het eigenlijke jubeljaar was in 2018, in 2008 begon de samenwerking. ‘Do hast earst in bytsje ferkearing mei elkoar en dan pas giest trouwen. Nei fiif jier seine wy yn 2013 it is tiid foar in stifting’, legt Jan nuchter uit. Hoewel de dorpshuizen spreekwoordelijk met elkaar gehuwd zijn, behouden zij de zeggenschap over hun eigen gebouwen.
Dat kan ook niet anders, omdat geen één dorp hetzelfde is. ‘Alle doarpshuzen binne unyk. De ien is in MFC, de oar in doarpshûs. De ien is eigendom fan de gemeente en de oar is yn eigendom fan in stifting’, vertelt Lút. Vanaf het begin zijn alle buitendorpen onderdeel van de federatie, het gaat om Boornbergum, Opeinde, Oudega (Sm), Drachtstercompagnie, Rottevalle, Houtigehage, Nijega en De Tike.
‘Inoar helpe is it haaddoel’
Tegen de tijdsgeest in blijft de Stichting Federatie Dorpshuizen Smallingerland relevant, terwijl in andere gemeenten federaties doven als een nachtkaars. Het succes van Smallingerland zit volgens Jan in het feit dat de stichting niet op de bestuurdersstoel gaat zitten en geen verplichtingen oplegt. ‘De doarpshuzen binne folslein autonoom. Wy hawwe bygelyks ek gjin bankrekken, dat fine wy net nedich. It is in oerlisorgaan en it moat inoar foaral net bite’.
Het startte in 2008 allemaal met gesprekken, die de dorpshuizen voerden met de gemeente. ‘Motivaasje foar gearwurking wie it petear mei de gemeenten. Foarhinne dienen alle doarpshuzen dat apart, no dogge wy dat as stichting’, vertelt Jan. ‘Inoar helpe is it haaddoel. Fan elkoars ûnderfiningen leare en kennis útwikselje. Kinst mei-inoar in sterkere stim ynbringe, dat docht ek wol fertuten’, vult Lút aan.
Het heeft de dorpshuizen geen windeieren gelegd. De gemeente ziet de federatie als hun gesprekspartner en stelt subsidie beschikbaar, die de federatie mag verdelen. ‘Alle doarpshuzen krije in subsydzje, mar de ferdielkaai bepale wy as federaasje. Dizze subsydzje hie der oars miskien ek wol kaam, mar net op dizze wize’, licht Jan toe.
Pragmatisch bestuur
Zo pragmatisch als de twee mannen die hier aan tafel zitten zelf zijn, zo pragmatisch is ook de federatie opgezet. De federatie wordt bestierd door drie mannen. Het dagelijks bestuur bestaat uit voorzitter Jan, secretaris Lút en algemeen lid Jan Daniel. Twee keer per jaar wordt er vergaderd, waarbij ook de dorpencoördinator en Doarpswurk worden uitgenodigd. De vergadering heeft vaak ook een thema, maar natuurlijk kunnen dorpshuizen zelf ook punten aandragen voor de agenda. ‘De agindapunten dy’t besprutsen wurde fariearje fan enerzjylesten oant de WOZ-oanslach. Elk doarpshûs feardiget minsken ôf en dan beprate we hoe’t oaren hjirmei omgean. Wat betellet elkenien? Sa helpe wy inoar en advisearje wy inoar’, vertelt Jan.
Een goed voorbeeld van de voordelen van een federatie is het opstellen van horecabeleid door de gemeente. ‘As federaasje sitte wy oan tafel. Der wienen in pear dingen dêr’t we it net mei iens wienen. It hat opsmiten dat de gemeente de plannen fan tafel fage hat en opnij yn petear giet mei doarpshuzen, sportferieningen en de hoareka’, zegt Lút trots.
Samen sta je sterker
Samen sta je sterker, is wat Federatie Dorpshuizen Smallingerland laat zien. In de auto op weg naar huis denk ik terug aan het gesprek met deze enthousiaste bestuurders. Het begon ooit in 2008 met een ‘los-vast’ overleg en dat is eigenlijk nooit verdwenen. Deze ‘niet lullen, maar poetsen’ formule blijkt zeer succesvol in Smallingerland. ‘Dreger moatst it ek net meitsje. It giet net om de federaasje, mar om wat de federaasje foar de doarpshuzen dwaan kin’, vertelt Jan tot slot.
Tekst en foto: Hendrik Tamsma
Op de foto v.l.n.r.: Lút Hoekstra en Jan Rienstra
