29 november 2021

Hoe Europese landen van elkaars lokale groene initiatieven kunnen leren

De Europese Unie (EU) heeft de ambitie om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn. De Europese Commissie wil dit bereiken met een pakket aan groene beleidsinitiatieven, beter bekend als de Europese Green Deal. De Green Deal bestaat uit grote projecten: van investeringen in milieuvriendelijke technologie tot aan het koolstofvrij maken van de energiesector. Op het platteland in heel Europa zijn verschillende kleinschalige groene initiatieven. Zes Europese landen (Zweden, Frankrijk, Polen, Duitsland, Griekenland en Nederland) werken samen in het project Green Initiatives in Rural Area’s (GIRA) met als doel burgers op het platteland te verenigingen rond de Green Deal.

De zes Europese landen werken lokaal samen om klimaatverandering tegen te gaan. In elk land is een partnerorganisatie actief en verantwoordelijk voor de participatie van het project-GIRA. Henk Hijink, oud-voorzitter van Learn for Life, is vertegenwoordiger vanuit Nederland. ‘Het doel is om in die zes landen ervaringen uit te wisselen door te kijken wat er in de verschillende landen gebeurt, wat kunnen landen hier mee doen of leren en is het ook mogelijk om iets gemeenschappelijks op te pakken’, vertelt Hijink.

‘De samenstelling is toeval’, vertelt Hijink, ‘de zes landen hebben eerder samengewerkt en dat beviel goed’. Alle delen van de Europese Unie zijn vertegenwoordigd wat tot een mooie mix van invalshoeken leidt. Een stuurgroep zorgt voor een scherp oog op de hoofdlijnen van het project.

In elkaars keuken kijken

Het draait bij het GIRA-project om het uitwisselen van kennis en ervaringen en dat kan alleen door bij elkaar in de keuken te kijken. Er worden werkbezoeken georganiseerd waarbij het gastland excursies organiseert en presentaties geeft over de groene initiatieven. Het eerste werkbezoek vond dit jaar plaats op het Griekse eiland Rhodos.

Toerisme is belangrijk voor Rhodos, maar brengt ook uitdagingen mee voor de natuur. Rhodes wil meer dan zonvakanties aanbieden. Het vierdaagse programma, georganiseerd door de Griekse partnerorganisatie House of Europe Rhodes, bezoekt verschillende groene initiatieven op het eiland. Voor Doarpswurk is voorzitter Doeke Anne Fokkema afgereisd naar Rhodos: ‘Het programma op Rhodos is een mooie afwisseling van presentaties en excursies’. Zo wordt er een bezoek gebracht aan een duurzame viskwekerij waar ze zeebaars en zeebrasem klaarmaken, vertelt de burgemeester van Rhodos over de plannen om de oude stad autovrij te maken en wordt het nieuwe zonnepark dat één megawatt opwekt op Chalki bezocht.

‘Change the world and start collecting a bottle was het motto van twee jonge dames die een bedrijfje zijn gestart die van plasticafval nieuwe producten zoals wastafels en lampen maakt’, vertelt Fokkema enthousiast. Een ander mooi project volgens Fokkema is het project waarbij hotels op het eiland een stuk bos adopteren. ‘Hotels geven geld, waarvan ambassadeurs worden betaald die het bos schoon houden en één keer in het jaar maakt het personeel van het hotel hun eigen stuk bos schoon’, vertelt Fokkema. De hotels krijgen een certificaat, maar betrekken er ook schoolkinderen bij om het bewustzijn te vergroten.

‘In Nederland kennen we dit soort projecten ook wel, maar de samenwerking met hotels kennen wij niet’, vult Hijink aan ‘Dat is het mooie. Soms hoor je ideeën en denk je zo kan het ook’. Griekenland heeft een boeiend pallet van groene initiatieven laten zien volgens Hijink, projecten die laten zien hoe mensen zelf betrokken zijn en initiatieven ontplooien.

Europees samenwerken op lokaal niveau

Inspiratie en uitwisseling is waar het omdraait bij het GIRA-project. Het Griekse programma was een succes. Zweden neemt in januari het stokje over van Griekenland. ‘In Zweden zal de focus meer liggen op waar ieder land op dit moment mee bezig is op het gebied van groene initiatieven’, vertelt Hijink enthousiast. Na Zweden is Polen in mei gastland en in september zijn Duitsland en Nederland aan de beurt.

Learn for Life wil graag de GIRA-deelnemers naar Fryslân halen. ‘Fryslân kent enorm veel groene en duurzame initiatieven, een organisatie zoals Doarpswurk die er op toegerust is en een provinciaal bestuur die oog heeft voor het platteland en de ontwikkelingen die daar spelen’, vertelt Hijink. Fryslân is goed in de aanpak van initiatieven van onderop en de ondersteuning daarvan en daar kunnen andere landen veel van opsteken. ‘Wat ik graag zou willen is niet alleen technisch kijken naar hoe zet je een initiatief op, maar vooral ook hoe betrek je inwoners bij initiatieven en hoe ondersteun je mensen om zelf aan de slag te gaan met leefbaarheidsinitiatieven’.

Het programma van Nederland en Duitsland staat nog in de kinderschoenen, maar er zijn genoeg ideeën om een mooi programma op te zetten om de kennis en ervaring die hier is te delen. Klimaatverandering stopt niet bij de grens. Klimaatverandering is één van de beste voorbeelden waar Europese samenwerking nodig is. Leren van anderen, goede voorbeelden en ervaringen uitwisselen en kijken welke oplossingen er mogelijk zijn gericht op het platteland, dat is waar GIRA voor staat. Lokaal en van onderop samenwerken aan een klimaatneutraal Europa.

Tekst: Hendrik Tamsma
Headerfoto: Facebookpagina van Gira 
Foto in de tekst: Henk Hijink