20 mei 2020

Lokale energie voor Leeuwarder wijken

Het openingsfeest is nog even uitgesteld, maar medio mei werd het zonnepark aan de rand van de Leeuwarder wijk Westeinde al wel officieel overgedragen aan de Stichting Westeinde Energieneutraal (SWE). Voorzitter Rob Duvergé van de stichting zette zijn handtekening na zes jaar ‘geduld, doorzettingsvermogen en gewoon doorgaan’.

Het begon in 2013 met een werkgroep, die zich hard wilde maken voor gezamenlijke inkoop van zonnepanelen in de wijk, vertelt Duvergé. Dat resulteerde in de oprichting van de Energiecoöperatie Westeinde (ECW). Een volgende wens was een eigen zonnepark. De initiatiefnemers hadden hun oog laten vallen op de voormalige rijksweg, die overbodig werd na de aanleg van de Haak om Leeuwarden. ‘We zijn in april 2014 met ons plan naar de provincie gestapt en kregen daar alle medewerking, evenals later van de gemeente.
Voor de realisering is SWE als onafhankelijk rechtspersoon opgericht, mede op aandringen van de provincie die de grond in eigendom heeft en aan ons verpacht. SWE heeft vervolgens het Zonnepark Westeinde B.V. opgericht’, legt de voorzitter uit.

Wat volgde waren planologische procedures en een zoektocht naar financiers. Daarbij kregen ze ondersteuning van de Energiewerkplaats. ‘Zonder hun ondersteuning waren we niet zo ver gekomen’, is de overtuiging van Duvergé. ‘Wij zijn een stel goedwillende amateurs en bij de Energiewerkplaats zit specifieke kennis over procedures, financiële constructies, contractvorming, noem maar op. Banken en de provincie eisen – terecht – zekerheden en contracten en het kost tijd en specifieke kennis om dat allemaal voor elkaar te krijgen.’

Het zonnepark is ruim 3 hectare groot en bestaat uit 9500 panelen die in ‘banaanvorm’ in een bocht van de voormalige rijksweg is gelegd. De investering van circa 2,5 miljoen euro is voor 86 procent gefinancierd door de Triodos Bank en voor de rest uit een achtergestelde lening uit het Fûns Skjinne Fryske Enerzjy (FSFE). De leningen hebben een looptijd van 15 jaar. Zo lang ontvangt Zonnepark Westeinde B.V. ook SDE+ subsidie.

De geproduceerde stroom wordt ingekocht door Energie VanOns (EVO). Energie VanOns levert de lokaal opgewekte energie van de energiecoöperaties aan particuliere en zakelijke klanten. Energie Coöperatie Westeinde krijgt een bijdrage per lid dat klant is van deze noordelijke energieleverancier. ‘Onze stichting en de energiecoöperatie hebben nauw contact. ECW doet projectvoorstellen en SWE bepaalt in welke projecten het geld gestoken wordt’, vertelt Duvergé. ‘We zijn nog bezig met de aanvraag van het keurmerk MienskipsEnergie. Daarmee kunnen de afnemers aantonen dat de energie die ze gebruiken hier ook echt groen is opgewekt.’

Problemen met de netcapaciteit hebben ze niet. ‘We hebben een paar jaar geleden al een overeenkomst met netbeheerder Liander gesloten en zo al een plekje op het elektriciteitsnet veiliggesteld. Het heeft daarna nog lang geduurd vanwege de pachtovereenkomst en financiering. Maar nu zijn we toch echt los.’

Met het zetten van de handtekening en de officiële overdracht zit het werk er voor het bestuur nog niet op. Op 9 oktober hopen ze alsnog een officiële opening te kunnen houden door gedeputeerde Sietske Poepjes. Ze willen via voorlichting en dergelijke scholen en het winkelcentrum in de wijk bij het project betrekken en denken na over de organisatie van een symposium. ‘Om ervaringen uit te wisselen en mogelijk samenwerkingsvormen te zoeken met andere energiecoöperaties. Bijvoorbeeld op het gebied van de administratie, want daarvoor heb je eigenlijk wel professionals nodig.’

Zijn tip voor andere energiecoöperaties die ook een zonnepark willen aanleggen? ‘Geduld, doorzettingsvermogen en gewoon doorgaan. En binding met de wijk houden. Een goede communicatie is vanaf het begin heel belangrijk. We hebben bewust niet gekozen voor crowdfunding, maar denken nu wel over het opzetten van een obligatieregeling, zodat je de wijkbewoners kunt laten deelnemen en nog meer bij je project kunt betrekken.’

Westeinde was een van de eerste initiatieven die in Friesland zelf een zonnepark wilde realiseren’, vertelt coördinator Johannes Lankester van de Energiewerkplaats. ‘Na Ameland en Garyp was dit het derde initiatief in Friesland. Vooral de mogelijkheid om de grond onder bepaalde voorwaarde te kunnen gebruiken was een hele puzzel. Dat dit gelukt is maakt het park extra bijzonder. We hopen dat anderen bereid zijn hier van te leren. We zien vaak dat overheden denken dat vanwege aanbestedingsregels de grond niet in gebruik kan worden gegeven aan de lokale omgeving. Dit park bewijst dat dit niet altijd het geval is. Het klimaatakkoord vraagt om 50 % lokaal eigendom. Duidelijkheid hieromtrent zou voor nieuwe projecten het een stuk makkelijker maken. Zowel voor de betrokken overheden als voor de omgeving.’

‘We zijn erg trots dat we hier als Energiewerkplaats een bijdragen aan hebben kunnen leveren. Het laat zien dat het niet gemakkelijk is om alles zelf te ontwikkelen, maar bewijst wel dat het zeker mogelijk is. Het vraag doorzettingsvermogen en daarbij een combinatie van ondersteuning van verschillende partijen. Binnen de Energiewerkplaats werken een aantal professionals die vaker dergelijke projecten hebben gerealiseerd. We zijn blij dat we deze kennis in kunnen zetten voor andere projecten. Dat is niet alleen de expertise van de mensen zelf, maar ook juist te danken aan andere dorpen die bereid zijn hun ervaring te delen. Zo word je als netwerk steeds beter. De eerste keren is het moeilijk, maar de volgende projecten gaan steeds sneller. De komende periode staan er meer prachtige realisaties op ons te wachten. Houd onze websites in de gaten.’

Tekst: Ida Hylkema
Foto: Simon van der Woude

Bij de foto: Henk de Wit en Rob Duvergé van SWE en Martin Kok namens Engie tekenen voor de overdracht.