20 oktober 2021

Voedselbos Ouwe-Syl biedt meer dan alleen voedsel

Lokaal voedsel verbouwen zonder chemische middelen en een ontmoetingsplek voor het dorp. Het voedselbos Ouwe-Syl biedt beide. Vrijdag 29 oktober is de officiële opening en zaterdag 30 oktober is het open dag.

Drijvende kracht en bedenker van het voedselbos is Jan de Vries uit Oude Bildtzijl. ‘Een uitzending van Tegenlicht zette me aan het denken. We wonen hier in het Bildt tussen de aardappelen en het graan, maar dat is geen voedsel voor de eigen omgeving. De voedselproductie komt steeds verder bij ons vandaan te staan en met de coronacrisis kon je weer eens zien hoe kwetsbaar we zijn. Daarnaast zie je dat het aantal contactmomenten in de dorpen afneemt. Die twee aspecten combineren we in het voedselbos.’

De Vries, grafisch vormgever en muzikant, verdiepte zich in de mogelijkheden van een zelfvoorzienende regio. ‘Dan begin je met de voedselproductie, want dat is één van de eerste levensbehoeften. Mensen voorzien van gezond en eerlijk eten, zonder gebruik te maken van chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Hoe doe je dat? Ik kwam op het spoor van permacultuur en heb in 2016 de jaaropleiding van Taco Blom van de Permacultuur School gevolgd’, vertelt hij.

Voor die opleiding moest hij een eigen project indienen en daarvoor ontwierp hij een voedselbos en ontmoetingsplek op de plek van het ruilverkavelingsbosje aan de rand van het dorp. Dorpsbelang was enthousiast, evenals Landschapsbeheer Friesland en de gemeente Het Bildt die ze benaderden. ‘Het is belangrijk om de buurt er goed bij te betrekken en open en transparant te zijn. Ik had als grafisch vormgever een te mooi ontwerp gemaakt; dat was mijn valkuil. Het leek al definitief en dat zorgde in eerste instantie voor onrust. In overleg met de omwonenden hebben we wat aanpassingen gedaan en nu is iedereen enthousiast.’

De initiatiefnemer kreeg steeds meer bijval uit het dorp en al snel was er een groep van circa 20 vrijwilligers die wel mee wilden doen. ‘Dat vergadert lastig. Jaap Koen Bijma van Doarpswurk heeft ons toen bijgepraat over mogelijke organisatievormen, subsidies en andere zaken die je moet regelen. We hebben een stichting opgericht met een bestuur van 7 personen en er zijn nu zo’n 30 vrijwilligers betrokken.’ Jan de Vries zelf is voorzitter.

Het plan lag er, het enthousiasme was er, maar het kostte nog heel wat geregel om de juiste vergunningen en de financiën rond te krijgen. ‘Zo’n vergunningentraject is wel een kwestie van doorzetten. Iedereen was positief, ook alle instanties, maar het was nog best lastig om alles volgens alle regelgeving rond te krijgen.’ Zo moest er een oplossing worden gevonden voor de herplantplicht voor de bomen die werden gerooid en bleek er een sperwer in het bosje te nestelen waarvoor het planontwerp is aangepast.

Financiële bijdragen komen uit het Iepen Mienskipsfûns (IMF), Gemeente Waadhoeke, Stichting Bildtse Belangen, Stormhout en Hijenga Fonds. De totale kosten worden geschat op 80.000 euro. ‘Het doel is om ons zelf te bedruipen, maar de aanleg van de infrastructuur en het plantmateriaal moet eerst wel betaald worden.’

Op 2 november vorig jaar kon eindelijk de schep in de grond en de infrastructuur worden aangelegd. Er werd een vijver uitgegraven, paden aangelegd en de eerste fruitbomen geplant. De afgelopen maanden kreeg het voedselbos verder vorm. ‘Het effect van meer saamhorigheid was er meteen. We zetten een week van tevoren op de vrijwilligersapp wat er gedaan moet worden. Het is aan de mensen zelf of ze komen, iedereen is daar vrij in.’

‘Het voedselbos is er voor iedereen; we zetten er geen hek omheen. Wat je ter plekke kunt opeten, mag je plukken. Hoe we de oogst gaan verdelen als er meer opbrengst komt, weten we nog niet. Een voedselbos is geen volkstuin met eenjarige gewassen in bedden, maar een gelaagd systeem met vooral houtige meerjarige gewassen zoals fruitbomen en bessenstruiken. In de toekomst zouden we er wellicht een hectare bij kunnen trekken en daar meer gewassen op telen. Maar dat is iets voor later, eerst dit maar eens op de rit zien te krijgen.’

Vrijdagochtend 29 oktober komt eerst de jeugd langs – de school is actief bij het project betrokken – en ’s middags is de officiële opening. Deze is voor genodigden. Zaterdag 30 oktober van 11.00 tot 15.00 uur is iedereen welkom om een kijkje in het Voedselbos Ouwe-Syl te nemen.

Tekst en foto: Ida Hylkema